Word jij ook zo vrolijk van witte thee? Ik wel. Als witte thee goed bereid is met de juiste temperatuur aan water zijn de smaken zo subtiel, zuiver, zijdezacht, delicaat, teder, verfijnd en luchtig maar toch met heel veel diepgang dat ik er helemaal tot rust van kom.

Maar wat is witte thee eigenlijk? Is dat een eigen soort theefamilie? Waar komt witte thee vandaan? En hoe bereid je het op de juiste manier dat je ook die verfijnde smaken zoals net beschreven in het glas zal ervaren? Ik zal het je allemaal uitleggen in deze witte thee blog.

De geschiedenis van witte thee.

De huidige techniek van het goed produceren van witte thee is nog relatief jong, pas ergens tussen 1772 en 1782 werd echte witte thee geproduceerd zoals we dat nu kennen. Maar witte thee kent al een langere historie.

Het begon in China tijdens de keizerlijke Song-dynastie (600-1300) toen witte thee haar populariteit won. Thee was al een diep ingeworteld onderdeel van de Chinese cultuur maar de witte thee kwam pas verder in de theeproductie aan bod.

Jaarlijks moesten de burgers een eerbetoon brengen aan de huidige keizer, en dat werd o.a. gedaan in de vorm van thee, als een soort theebelasting. De thee die werd gepresenteerd kon niet zomaar een thee zijn, het moest een bijzondere, zeldzame specifieke thee zijn. De meest "zeldzame en fijne" thee in die tijd was witte thee, omdat deze werd gevormd uit de jongste en meest delicate theeplantknoppen.

De herkomst van witte thee.

Zoals hierboven al een beetje verklapt kent witte thee dus haar origine uit het bergachtige zuidoosten van China, om precies te zijn de provincie Fujian. Binnen de overkoepelende provincie Fujian zijn weer sub-provincies onderverdeeld zoals:

• Zheng He,
• Jian Yang,
• Songxi en
• Fuding

waar de productie van witte thee wordt gehuisvest.

Hier heerst een perfect klimaat voor de groei van de theestruik. Het kent milde temperaturen, zowel in de zomer als in de winter,  en door het ruime aanwezige bos zorgt het voor een een goede vruchtbaarheid en voldoende regen + luchtvochtigheid.

Maar ook wordt witte thee inmiddels geproduceerd in:

• Nepal,
• Taiwan,
• Sri Lanka (Witte-Ceylon uit Nuwara Eliya district),
• India (Witte Darjeeling-thee uit het Himalaya-gebergte),
• Indonesië (Bali),
• Kenia (Mount Kenya, Nyeri),
• Malawi

Wat verschilt witte thee ten opzichte van andere theesoorten.

Als thee liefhebber weet je vast en zeker al dat echte thee enkel afkomstig is van de plant Camellia sinensis. Voor witte thee geld dit dan ook maar wel van een gecultiveerd soort: de Zhenga Da Bai Hao struik. Hoe jonger de struik des te beter is de kwaliteit voor een witte thee.

Witte thee wordt op kleine schaal geproduceerd en kent een arbeidsintensief proces waar de blaadjes of de nog gesloten knoppen vroeg in het voorjaar (half maart) als het droog is met de hand worden geknipt, dit gebeurt voornamelijk heel vroeg in de ochtend tussen 03:30 à 07:00 uur. Hierdoor is het wat kostbaarder dan andere theesoorten en beperkter verkrijgbaar.

Door de vroege voorjaars oogst bevatten de blaadjes van de Da Bai Hao-struik haartjes met een witte donzige gloed, aangezien ze nog in de groeifase zitten en weinig tot geen tijd hebben gehad om chloryfol (in het geval van de theestruik een diepere groene kleur) te ontwikkelen. Sommige theemakers bedekken zelfs de bladeren terwijl ze groeien om zo min mogelijk van de chloryfol te ontwikkelen. Het is dan ook dat deze theesoort hierdoor de naam witte thee draagt.

De oogst van deze net gevormde blaadjes of knoppen gebeurt binnen 48 uur na de vorming van de blaadjes. Sommige bestaan alleen uit de toppen, zoals de Silver Needles, en kunnen maar één of twee dagen per jaar worden geplukt.

Ook moet vanaf de oogst de opbrengst binnen 48 uur gedroogd worden, in de zon, op bamboematten om zo het natuurlijke vocht te laten verdampen en niet te laten oxideren, beschimmelen of verrotten. De korte droogperiode van 48 uur is om de witte haartjes niet te laten verbranden.

Nu komt het echte verschil tussen andere theesoorten. Daar waar andere theesoorten een oxidatieproces ondergaan, moet dit voor witte thee vermeden worden. Tenminste een lichte branding (op lage temperatuur) volgt 2 maal na het drogen in een houten kist waardoor de witte thee heel minimaal een oxidatie meekrijgt.

Om nog een stapje verder te gaan zit er nog een verschil in welk deel van de blaadjes of knoppen geoogst worden en op welk moment. Door deze verschillen wordt de witte thee in 4 gradaties ingedeeld. Tijdens het oogsten worden deze 4 categorieën al bepaald en gescheiden van elkaar.

De 4 kwaliteitsniveaus van witte thee zijn:

1. Bai Hao Yin Zhen (= Silver Needle = zilveren naald),
2. Bai Mu Dan (= White Peony = witte pioenroos),
3. Gong Mei (Tribute Eyebrow)
4. Shou Mei (Long Noble Life Eyebrow),

Hieronder zal ik de 4 gradaties nog even wat verder toelichten.

Bai Ho Yin Zen (= Silver Needle = zilveren naald):

Helemaal aan het begin van het voorjaar zijn de knoppen van de theestruiktwijgen uitgerust en vol voeding om een nieuw seizoen in te gaan. De vorm van de knoppen zijn dan licht gebogen en naaldachtig van zo’n 30mm lang en willen zich gaan uitrollen om blad te vormen (door deze wenkbrauwachtige vorm is de naam ontstaan). Voor deze thee krijgen de knoppen/naalden geen tijd om uit te rollen aangezien juist de knoppen bedoeld zijn voor deze thee.

Wanneer de knoppen zich beginnen te ontvouwen dan gaan we door naar kwaliteit van Bai Mu Dan (White Peony).

Er kan nog wel eens kleurverschil zitten tussen de ene Silver Needle en de andere. De donkere variant is afkomstig uit de provincie Zhenge, de Silver needle geoogst in Fuding is lichter van kleur.

Bai Mu Dan (= White Peony = witte pioenroos):

Je zal je al afvragen wat dit met een pioenroos te maken heeft. Terechte gedachte; dit is zo ontstaan omdat de geur van deze thee overeenkomt met de aroma van een pioenroos.

Dit is de 2e hoogste kwaliteit witte thee die je kan krijgen. Dit zijn de nieuwste blaadjes die na de winterrust opkomen. De winter heeft de plant gebruikt om te rusten en voeding op te bouwen om weer een nieuw jaarlijks groeiproces te kunnen voltooien. Zodra deze blaadjes zich beginnen uit te rollen (niet meer te gebruiken zijn voor Silver Needle) worden de bovenste 2 à 3 toppen van de twijg geselecteerd en geoogst voor de kwaliteit Bai Mu Dan. De blaadjes zijn dan nog maar net geopend, maar zijn al wat meer wasachtig van kleur en hebben meer voedingstoffen in zich waardoor er net wat sterkere smaken en aroma’s te ervaren zijn in deze thee. Ook is het mondgevoel van deze thee wat romiger.

De kwaliteit van witte thee wordt pas aangeraakt door de mens wanneer de thee je lippen raakt.

Gong Mei (Tribute Eyebrow):

Wanneer de oogst van de Bai Mu Dan (White Peony) verstreken is of gekneusd zijn geraakt tijdens het oogsten worden ze gebruikt voor de 3e categorie: Gong Mei (Tribute Eyebrow). Door de kneuzing verdorren de blaadjes al iets, plus het natuurlijk verdorde bovenblad en uiteinden waardoor er al een klein beetje bruining ontstaat en er een sterkere smaak ontstaat die doet denken aan lichtere oolongtheeën.

Shou Mei (Long Noble Life Eyebrow):

Dit is de 4e gradatie van de nog wat grotere bladeren die al verder zijn dan 1, 2, 3 (worden dan ook later in het seizoen geoogst, half april). Ze zijn nog wat bruiner van kleur en dit zijn de bovenste bladeren. Dit is dan wel de 4e gradatie in de witte thee hiërarchie, maar dat betekent niet dat het een slechte kwaliteit is. Ook deze categorie is van uitstekende kwaliteit.

Shou Mei (Long Noble Life Eyebrow) wordt voornamelijk verbouwd in de provincie Fuding in Fujian en de provincie Guangxi in China.

Er zijn nogal wat varianten waar deze thee onder uitgebracht wordt, verschillende dialecten, talen zijn hier verantwoordelijk voor. Synoniemen voor Shou Mei zijn: Shu Mee, Sow Mei, Shou Mei Wang, Cha Wang Shou Mei, Longevity Eyebrow of Longevity Eyebrow King.

---

Populariteit & invloed op lichamelijke welzijn van witte thee.

Pas sinds het einde van de VOC-tijd, eind 17e eeuw, is witte thee pas in Nederland terecht gekomen. Vandaag de dag wint het aan populariteit. Bij mij persoonlijk zit ‘m dat in de rustige elegante delicate smaken die je treft in een witte thee, maar voor andere is het gekomen door de vele artikels die zijn verschenen in de bladen en studies die zijn gedaan naar de gezonde werking van witte thee.

Ik wil mij hierover niet heel breed uitlaten omdat ik dit niet uit eigen ervaring zou opschrijven, maar rustig maakt het mij wel.

Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat witte thee:

• een kalmerende werking heeft,
• weinig cafeïne bevat,
• vetverbranding bevordert (maar dat is bij meerdere theesoorten het geval),
• veel antioxidanten bevat (veel polyfenolen) die zuiverend werken en veroudering vertragen,
• veel fluoride bevat (zorgt ervoor dat onze botten en gebit sterk en gezond blijven),
• veel vitamine C bevat,
• ook l-theanine (= een aminozuur) bezit wat helpt bij ontspannen & concentreren.

Al deze positieve werkingen zijn nog sterker bij witte thee dan bij de al bewezen groene thee doordat de meeste gezonde stoffen behouden blijven zoals veel natuurlijke antioxidanten omdat deze thee het minst bewerkt is. Door hergebruik van de aller jongste knoppen en bladeren van de theeplant blijven de meeste en belangrijkste voedingstoffen bewaard.

Smaken, aroma’s na het juist zetten en bewaren van witte thee.

Uiteraard heeft elke herkomst, producent en gradatie een eigen smaakprofiel, en dan natuurlijk ook de manier van thee zetten en de duur van trekken van de thee. Maar alle kennen een puur, subtiel, zuiver, zacht, delicaat, teder, verfijnd, schoon, en luchtig karakter met plezierige smaken als: druiven, bamboe, gras, soms wat hooi, asperges, schorseneren, witte bloemen, perzik, abrikoos, amandel en iets aan de ‘zoetende’ kant (al zou ik dat eerder een zijdezacht mondgevoel willen noemen).

Om deze smaken goed naar voren te laten komen is het verstandig om een temperatuurgeregelde waterkoker te gebruiken die je kan instellen tot de gewenste graden (voor thee komt het water dus niet aan de kook om het zuurstof in het water te houden). Voor witte thee is een temperatuur van 70-80°C gewenst zodat de tere witte haartjes niet verbranden en catengine in de blaadjes niet vrijkomen, deze zorgen namelijk voor een bittere smaak die we niet willen hebben. 

Als eerste spoel je de blaadjes schoon. Je giet wat water over de blaadjes en gooit dit water vervolgens weg. Nu zijn de stoffige deeltjes weg gespoeld en staan de poriën van de blaadjes open om het water goed te kunnen opnemen. Op deze manier ontstaat er een heldere witte kleur met een licht groene gloed als een witte jade.

Om te weten wanneer de witte thee blaadjes lang genoeg hebben getrokken in het water is het moment dat de blaadjes beginnen te zakken, nu zijn alle aroma's afgegeven aan het water en het beste moment om te drinken. Hoe langer de thee trekt, hoe groter de hoeveelheid flavonoïden zich ontlenen aan het water en zal de kleur meer een abrikoos gele tot goudgele kleur krijgen en rijker/intenser aan armoma’s en smaken krijgen. Maar het blijft wel in de smaken zoals hierboven genoemd. Wanneer je een gerijpte (aged) variant hebt zal de smaak nog dieper en zachter zijn.

De grootste vijanden van witte thee zijn zuurstof en zonlicht. Bewaar thee op een donkere, koele en niet-vochtige plaats in blik (dit geldt overigens voor alle theesoorten). Thee neemt ook geuren van sterk ruikende kruiden of specerijen op.

Dit artikel is geschreven door Guillaume Coret.

Volg Fijn-Proeverij via de volgende socials

Instagram Facebook